Verantwoord gamen

Het spelen van games is hartstikke leuk: je kan ontsnappen naar de virtuele wereld en jezelf even helemaal verliezen in het spelen van een game. Maar, hoe ga je er verantwoord mee om? En wanneer is er sprake van een gameverslaving?  

Laten we beginnen bij het begin: gamen is voor het overgrote deel van de gamers een middel om zichzelf te amuseren, zichzelf bezig te houden en een manier om te ontspannen. Niets mis mee, natuurlijk! Sterker nog, gamen kan veel positieve effecten met zich meebrengen. Toch wordt het spelen van games vaak direct gelinkt aan een verslaving. Veel ouders zullen zich in de gedachte herkennen dat hun (tiener)kind niet weg is te slaan achter een beeldscherm. Maar wat is dan de gulden middenweg? 

De positieve effecten van gamen

Jazeker, gamen heeft wel degelijk positieve effecten! Volgens deskundigen is het vaak helemaal niet erg om jezelf een paar uurtjes te verliezen in het spelen van games. Het is lang niet altijd terecht om gamen als iets negatiefs te zien. Daar zijn meerdere redenen voor te noemen:

• Plezier:

Zoals eerder al naar voren kwam: gamen is simpelweg een leuke manier om tijd te besteden. Want, laten we eerlijk zijn: net als het kijken van series, een drankje doen met vrienden of naar de bios gaan; het is een manier om te ontspannen en plezier te hebben. 

• Leerzaam:

Leerzaam, horen we je denken. Jazeker! Je hoeft niet altijd de boeken in te duiken om jezelf te ontwikkelen (al raden we dat zeker niet af). Wat we als mens kunnen leren van gamen, heeft ook te maken met het betreffende spel dat gespeeld wordt. Wat te denken van het trainen van je reactievermogen tijdens het spelen van een racespel? Of de uitbreiding van je talenkennis, als je met buitenlandse gamers in een game aan het communiceren bent?

Vooral kinderen ontwikkelen zich - op meerdere vlakken - tijdens het spelen van games, aldus Harry Hol. De motoriek, de hand-oogcoördinatie, maar ook cognitieve functies als het vermogen om probleemoplossend na te denken worden door het spelen van games ontwikkeld. En wat te denken van het moeten samenwerken in een team!

Bovendien wordt ook de algemene ontwikkeling bijgeschaafd. Denk bijvoorbeeld aan het spelen van een spel als Humankind Heritage, waarbij je een strategisch spel over de geschiedenis speelt en onbewust leert over de verschillende culturen over de hele wereld (en dan hebben we het nog niet eens over de historische gebeurtenissen). Of het spel Farming Simulator, waarbij je landbouw, veeteelt en bosbouw leert te bedrijven. Onbewust of niet, games dragen bij aan de algemene ontwikkeling!

• Experimenteren:

Gamen, wat heeft dat met experimenteren te maken? Nou, het spelen van games draagt bij aan de ontwikkeling van je persoonlijkheid. Net als buitenspelen of het drinken van je eerste biertje; je verkent jouw karakter. Zo is het ook met het spelen van games! Gamen is een manier om de eigen persoonlijkheid te verkennen en bepaalde rollen te 'testen'. Een schurk spelen in een spel als GTA wil bijvoorbeeld niet direct zeggen dat diegene boosaardig is (of wordt).

• Sociaal leven/verbindingsfactor:

Lang heerste het idee dat gamers zich opsloten in een donkere zolderkamer, ver weg van het sociale leven. Het tegendeel is echter waar! Wanneer je online met vrienden aan het gamen bent, heb je het immers over allerlei dagelijkse zaken. Sterker: het kan zomaar zijn dat je bepaalde gesprekken mist als je niét met je vrienden aan het gamen bent, of dat er 'fomo' optreed als je niet online bent. En wat te denken van de vriendschappen die worden opgebouwd tijdens het spelen van een spel. Gamen verbindt!

De negatieve effecten van gamen

Net als met alles in het leven is het van belang om elke activiteit met mate te uit te voeren. Wat dat betreft is het dus goed om bewustwording te creëren. Wanneer iemand de controle verliest - en datzelfde geldt wederom voor alle aspecten in het leven - kan iets problematisch worden. Zo ook voor het spelen van games. 

Gamen kan een uitweg zijn om problemen uit het dagelijkse leven te ontwijken. En hoewel het fijn kan zijn om bepaalde gedachten te ontlasten, kan het (te lang en te veel) spelen van games ook averechts werken. Wanneer een individu ergens last van heeft, of problemen ervaart en daardoor juist méér gaat gamen, kan dat diezelfde problemen versterken óf er op dat moment voor zorgen dat er andere problemen ontstaan. In zo'n situatie kan het lastig zijn om het gamen te minderen (of te stoppen). Maar hoe weet je precies wanneer je te veel gamet, of dat het problematisch wordt?

De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) heeft om die reden een verdeling gemaakt waarbij twee groepen worden onderscheiden. Dit betreft gamers met lichte problemen en gamers met zware problemen.

• Problematisch gamen:

De WHO schaart gamers met lichte problemen onder het kopje 'problematisch gamen'. Dit houdt niet in dat er een verslaving is, maar wel dat er een risico bestaat dat er op een later moment lichamelijke, sociale of mentale problemen kunnen ontstaan. Dit kan bijvoorbeeld komen door:

  - Andere activiteiten verwaarlozen (bijvoorbeeld werk/school en andere sociale activiteiten);
  - Riskant gedrag laten zien dat verwant is aan het spelen van games (bijvoorbeeld een verkeerde houding wat tot lichamelijke klachten kan leiden, te veel geld uitgeven in een game);
  - Het blijven spelen van games, ondanks het inzicht dat hierdoor negatieve gevolgen of problemen kunnen ontstaan;

Bovenstaande aspecten kunnen er toe leiden dat er een risico bestaat op een gameverslaving/stoornis.

• Gameverslaving/stoornis:

Personen die al langer dan een jaar zwaardere problemen beleven door het spelen van games, hebben een gamestoornis of 'gameverslaving'. Dit uit zich in de volgende zaken:

  - De persoon heeft weinig controle over hoe veel en hoe vaak diegene gamet;
  - Verkiest gamen boven (bijna) elke andere activiteit;
  - De persoon blijft gamen of gaat steeds meer gamen, ook al zorgt dit voor (ernstige) lichamelijke, sociale en/of mentale problemen.

Let op: het aantal uren dat je gamet, bepaalt niet meteen of je een probleem hebt. Mocht je twijfelen over jezelf (of iemand uit jouw kring), kunnen onderstaande punten er op wijzen dat er problemen ontstaan:

  - Andere activiteiten laten vallen om te kunnen gamen;
  - Het erg lastig vinden om te stoppen met het spelen van games;
  - Steeds langer en meer gamen dan jij (of een ander) van plan was;
  - Het spelen van games terwijl het eigenlijk niet meer leuk is om te gamen;
  - Onophoudelijk gevoel van eenzaamheid, spanning of somberheid;
  - Het minder goed voor jezelf zorgen (te weinig slaap en/of eten)
  - Gamen om de negatieve gevoelens te onderdrukken/minder te voelen 

• Hulp nodig?

Heb je het idee dat je last hebt van problematisch gamen, of ken je iemand waarvan je denkt dat diegene hulp nodig heeft? Doe dan hier een test!
Mocht je daarnaast meer informatie willen lezen over de negatieve effecten van gamen, bekijk dan eens de site over verantwoord gamen, of deze en deze link.